Meer schone energie, minder armoede

Door Redactie Wakibi op 26-7-2016

Over Wakibi

Meer dan een miljard mensen wereldwijd hebben geen elektriciteit. In dit artikel lees je waarom stroom van cruciaal belang is voor het bestrijden van armoede.

Meer dan een miljard mensen wereldwijd hebben geen elektriciteit. Door deze ‘energie-armoede’ zijn zij aangewezen op energiebronnen als houtskool en kerosine. Maar stroom is essentieel in het tegengaan van armoede. 

Neem even de tijd en bedenk wat je allemaal doet op een dag. Gelukt? Probeer die activiteiten nu eens voor te stellen als er geen elektriciteit zou zijn.

De meeste van onze alledaagse activiteiten zijn afhankelijk van elektriciteit. Luxeproducten zoals de televisie, computers en telefoons zouden anders niet werken. Maar ook gaan lichten en de wasmachine niet meer aan. Koken op gas is niet meer mogelijk en producten beschimmelen in de warm geworden koelkast.


Energie-armoede

Geschat wordt dat 1.2 miljard mensen, oftewel 17 procent van de wereldbevolking, geen toegang tot elektriciteit hebben. En nog eens 1 miljard mensen hebben alleen toegang tot onbetrouwbare of gevaarlijke elektriciteitsnetwerken.

Net zoals andere armoedeproblemen is deze ‘energie-armoede’ relatief het grootst in landen in sub-Sahara Afrika en Zuid-Azië. In 37 landen ten zuiden van de Sahara heeft minder dan de helft van de bevolking elektriciteit. In landen als Tsjaad, Burundi en Zuid-Soedan is zelfs maar 5 tot 6 procent van de bevolking aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. In India heeft 78 procent van de bevolking elektriciteit, maar zorgt het grote inwonersaantal er voor dat er nog steeds ongeveer 300 miljoen mensen geen stroom hebben.

Het gebrek aan elektriciteit zorgt er voor dat mensen minder, of zelfs geen, geld kunnen verdienen. In landen waar minder dan 80 procent van de bevolking geen elektriciteit heeft, daalt het BBP per hoofd van de bevolking, oftewel het welvaartsniveau. Alleen voor landen met veel natuurlijke hulpbronnen zoals Angola, Botswana en Gabon gaat deze regel niet op.


Dieselgenerator

Zonder toegang tot betrouwbare elektriciteit, moeten veel bedrijven vervuilende en dure dieselgeneratoren gebruiken om hun activiteiten draaiende te houden. Het op deze manieren opwerken van energie kost ongeveer drie tot zes keer zo veel als de gemiddelde wereldwijde prijs van elektriciteit . Zonder betaalbare en betrouwbare elektriciteit kunnen bedrijven dus niet groeien en kunnen nieuwe banen niet gecreëerd worden.

“In één derde van alle gezondheidscentra en scholen in ontwikkelingslanden is er geen stroom”

Daarnaast kunnen basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg en onderwijs niet verleent worden. In één derde van alle gezondheidscentra en scholen in ontwikkelingslanden geen stroom is. Hierdoor kunnen 90 miljoen studenten niet naar school en kunnen 225 miljoen patiënten niet behandelt worden.

Ook gezondheidsklinieken kunnen niet altijd rekenen op elektriciteit, waardoor de gezondheid van de patiënten in gevaar komt. Zo worden veel medicijnen en vaccins opgeslagen in koelkasten die regelmatig uitvallen. En als de stroom uitvalt moeten ziekenhuizen functioneren zonder of met minimaal licht of kan de juiste apparatuur niet gebruikt worden.

Verder gebruiken deze mensen energiebronnen houtskool en kerosine als brandstof om te koken of om hun huis te verlichten. Behalve dat het verbranden van deze stoffen het (lokale) milieu aantast, is de rook die vrijkomt ontzettend slecht voor de gezondheid. Naar schatting sterven hierdoor jaarlijks vier miljoen mensen.

Ban Ki-moon

Kinderen kunnen door een gebrek aan licht vaak hun huiswerk niet doen, waardoor ze niet goed op school kunnen bespreken. Ban Ki-moon, de huidige secretaris-generaal van de VN, maakt dat in Korea zelf mee. “Ik studeerde in het donker met een zwakke en rokerige olielamp. Ik mocht alleen een kaars gebruiken als ik leerde voor mijn examen. Kaarsen waren te duur om te gebruik voor het gewone huiswerk. Mijn toekomst veranderde met de komst van betaalbare elektriciteit in Korea.”

De 189 lidstaten van de Verenigde Naties willen daarom dat in 2030 iedereen toegang heeft tot schone en betaalbare elektriciteit. De politieke aandacht is toegenomen en er wordt meer geïnvesteerd in de aanleg van elektriciteitsnetwerken. In 2011 richtte Ki-moon daarom het wereldwijde initiatief Sustainable Energy for All op. En president Obama lanceerde in 2013 het Power Africa Initiative om te zorgen dat bedrijven de toegang tot elektriciteit in Afrika verdubbelen.

“Ontwikkelingslanden kunnen meteen de omslag maken naar duurzame energie”

Maar het beste voorbeeld is misschien wel Thailand. In een tijdsbestek van tien jaar steeg het aandeel van de bevolking met toegang tot elektriciteit van 25 procent tot bijna de gehele bevolking nu.

Maar waarom moeten mensen wachten totdat bedrijven of regeringen elektriciteit komen aanleggen? Kunnen zij niet zelf het initiatief hiertoe nemen?
The Economist schrijft van wel. In plaats van de implementatie van vervuilende manieren om elektriciteit op te wekken, zoals energiecentrales of koolcentrales, kunnen ontwikkelingslanden lokaal de omslag maken naar duurzamere manieren om energie op te wekken. Het tijdschrift maakt het vergelijk met de telefoonindustrie. In plaats van eerst vaste lijnen van telecombedrijven te gebruiken, schakelden veel gemeenschappen gelijk over naar mobiele telefoons.


Zonnepanelen en LED

Omdat zonnepanelen en LED-verlichting steeds goedkoper worden, zou dit haalbaar zijn. Zo is de prijs van een kilowatt opgewekte zonne-energie de helft goedkoper dan tien jaar geleden. Zonnepanelen kunnen gebruik worden om stroom op te wekken voor de energie-efficiënte en goedkope LED-verlichting. Naast dat het de allerarmste helpt is dit dus ook een duurzame oplossing.

Hierdoor hoeven mensen minder geld uit te geven aan hout of het veelgebruikte kerosine. Met het geld dat zij besparen kunnen ze bijvoorbeeld hun kinderen naar school laten gaan of investeren in bijvoorbeeld sanitaire voorzieningen. Daarnaast zijn de gezinnen minder lang bezig met het verzamelen van brandstof zoals hout waardoor ze tijd over houden om naar werk of naar school te gaan.


Een fles met licht

Veel projecten laten zien dat een omslag naar duurzame energie ook door de allerarmsten gemaakt kan worden. Zo helpt het project Liter of Light met een plastic fles, gevuld met water en bleekmiddel, in het plafond dat mensen licht hebben. Na twee maanden is er voldoende geld op de energierekening bespaart, zodat een klein zonnepaneeltje en een batterij aangesloten worden op een LED-lampje, legt Illac Diaz uit tegenover OneWorld. Volgens de initiatiefnemer zijn goedkope Chinese zonnepanelen overal te koop.

Een ander voorbeeld is het Ishack Project in Zuid-Afrika. In de sloppenwijk Enkanini in Stellenbosch wordt zonne-energie geïnstalleerd en aangeboden tegen een ‘pay-for-use’ prijs. De gezinnen betalen elke maand een bedrag aan servicekosten om te zorgen dat de elektriciteit aangeboden kan blijven worden. Met het geld dat bespaart wordt kopen de gezinnen licht, televisie en opladers voor de mobiele telefoon.


Generator op mest

Het laatste initiatief komt uit Bangladesh, waar de hulporganisaties BRAC en Emergence BioEnergy een microfinanciering lenen voor een generator die draait op mest. De energie die teveel wordt opgewekt, kan het gezin verkopen aan mensen in de gemeenschap. Hierdoor krijgen meer mensen in de gemeenschap toegang tot stroom. Daarnaast kan de boer zijn melk koelen waardoor hij minder hoeft weg te gooien en geneert hij meer inkomsten. Hierdoor is de kans groot is dat het microkrediet wordt terugbetaald.

“Het gebrek aan toegang tot elektriciteit is een van de grootste uitdagingen”

Toegang tot schone en duurzame energie

Nog lang niet alle microfinancieringsorganisaties investeren in duurzame energie. Maar het gebrek aan elektriciteit en duurzame energiebronnen zorgt er voor dat veel gezinnen niet uit de armoedecirkel komen. Behalve dat het slecht is voor de gezondheid, zijn energiebronnen als hout en kerosine vaak duurder dan elektriciteit. Hoewel er al veel stappen in de goede richting zijn gezet, is het een van de grootste uitdagingen voor Afrikaanse en Aziatische landen om te zorgen dat iedereen in 2030 de toegang heeft tot schone en duurzame energie. Maar hoe meer mensen schone energie kunnen gebruiken, des te minder armoede er zal zijn.

Wakibi

Via Wakibi.nl kunt u investeren in schone en duurzame energie en in een betere toekomst voor mensen in ontwikkelingslanden.

Zoals het project van Rubén uit Honduras. Met zonne-energie hoopt Ruben de afwezigheid van andere energiebronnen in zijn gemeenschap te kunnen opvangen en op die manier de kwaliteit van zijn leven en van zijn naasten te verbeteren.

Rubén helpen met een lening voor zonne-energie? Dat kan met een lening vanaf 25 euro! Meer informatie over dit project vindt u via deze link.

Meer weten over de energieprojecten? Kijk op www.wakibi.nl/projecten

Meer nieuws:
Innovatie: Solar Sister helpt vrouwelijke ondernemers om lampen op zonne-energie te verkopen in Oeganda
Sociale meerwaarde: Duurzame energie in Nicaragua voor iedereen bereikbaar
Innovatieve leningen helpen om de kwaliteit van leven te verbeteren, en de samenleving te versterken
Sociale meerwaarde: terugdringen van energie-armoede en vervuiling



Redactie Wakibi 2016
© Tekst: Martijn Schenk



Bronnen artikel:
www.worldenergyoutlook.org/resources/energydevelopment/energyaccessdatabase/ 
data.worldbank.org/indicator/EG.ELC.ACCS.ZS/countries 
www.washingtonpost.com/graphics/world/world-without-power/ 
www.mckinsey.com/industries/electric-power-and-natural-gas/our-insights/powering-africa 
www.one.org/us/issues/energy/ 
www.one.org/us/issues/energy/ 
www.unfoundation.org/what-we-do/issues/energy-and-climate/clean-energy-development.html?
www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2013/05/29/heres-why-1-2-billion-people-still-dont-have-access-to-electricity/ 
www.undp.org/content/undp/en/home/sdgoverview/post-2015-development-agenda/goal-7.html 
www.se4all.org/about-us 
www.one.org/us/issues/energy/ 
www.economist.com/node/16909923 
www.oneworld.nl/businesspartnerships/tools/de-man-achter-de-simpelste-zonnelamp-ter-wereld 
www.ishackproject.co.za/ 
www.gsma.com/mobilefordevelopment/wp-content/uploads/2016/03/Emergence-BioEnergy-Inc-01022016.pdf