Irak heeft een ‘miljoenenleger’ van weduwen, de trieste erfenis van decennia geweld. Steeds vaker zijn vrouwen en hun dochters slachtoffer van geweld, gedwongen huwelijk, verkrachting en mensenhandel. Zij worden niet of nauwelijks beschermd door de overheid, concludeert het ministerie van Buitenlandse Zaken in een ambtsbericht eind 2013. Nazira kwam er zes jaar geleden alleen voor te staan. Sindsdien vecht ze als een leeuwin voor zichzelf en haar vijf kinderen. Met een klein beetje eigen geld en een microkrediet begon ze een bakkerij. De impact van haar succes is immens.
Irak is er niet veiliger op geworden, sinds de val van Saddam Hoessein in 2003. Hierover is vrijwel iedereen het eens, welk politiek standpunt je ook inneemt.
Geen uitkering voor Iraakse weduwen
Vooral de positie van vrouwen is dramatisch verslechterd. Honderden vrouwen en jonge meisjes zijn slachtoffer van ontvoeringen en verkrachtingen. Voor Irak is dat een nieuw fenomeen, een wrange vrucht van de chaos na de Amerikaanse inval. Vooral in de onveiligste regio’s hebben veel vrouwen uit angst hun werk of studie opgegeven. Door naar buiten te gaan riskeren ze immers niet alleen seksueel geweld: als ze het overleven worden ze door hun vader of broers vermoord omdat ze de familie-eer zouden hebben geschonden.
Iraakse weduwen behoren tot een van de kwetsbaarste groepen in Irak. Wettelijk gezien hebben ze recht op een weduwenpensioen, maar dit wordt zelden uitgekeerd. Volgens een recent rapport van de Verenigde Naties heeft slechts twee procent van de weduwen structureel inkomen uit werk. Zes procent houdt het hoofd boven water met allerlei slecht betaalde baantjes. Vrouwen willen wel studeren en werken, maar ze hebben en krijgen de kans niet. Er zijn talloze ‘institutionele, religieuze en sociale barrières’, aldus de VN, waar vooral weduwen zwaar onder te lijden hebben.
Krachtig rolmodel voor meisjes
In deze setting van dreiging en rechteloosheid heeft Nazira een topprestatie neergezet. Toen haar man overleed, zag haar toekomst er ronduit beroerd uit. Ze had geen opleiding, geen werkervaring, kwam niet aan de bak en er waren zes monden om te voeden. Nazira besloot zich te focussen op wat ze wél kon: Koerdisch brood bakken. Na flink aandringen verschaften haar moeder en familie startkapitaal voor een eigen een bakkerij. Al snel maakte Nazira naam met haar traditionele broden. De zaak werd een groot succes. De term ‘self-made-woman’ lijkt te zijn uitgevonden voor Nazira.
Om de bakkerij te kunnen uitbreiden, klopte Nazira aan bij Kiva’s fieldpartner Relief International Microfinance Iraq. Al snel werd haar lening volledig gefinancierd via Kiva. Door de uitbreiding steeg de omzet flink en kon ze een distributienetwerk opzetten voor de levering van broden aan winkels in de stad. Nazira is van plan ook in andere steden bakkerszaken op te zetten, plus een delicatessenzaak in haar eigen woonplaats. Een prachtig neveneffect van Nazira’s ondernemerskwaliteiten is de werkgelegenheid die ze schept. Meer dan tien andere vrouwen (onder wie diverse weduwen) hebben nu vast werk en inkomen. En Nazira is natuurlijk ook een krachtig rolmodel voor meisjes en vrouwen in haar omgeving.
Bekijk het volgende filmpje over Nazira:
Nauwelijks microkrediet in Irak
Dat Nazira een lening kon krijgen is bijzonder. Afgezien van het feit dat zij als alleenstaande vrouw vergeefs had aangeklopt bij een reguliere bank, kan aan de behoefte aan microkrediet in Irak maar voor 1% worden voldaan. Deze vorm van financiering moet echt nog van de grond komen.
Relief International startte een paar jaar geleden met een speciaal programma voor Irakese weduwen. Eerste stap was het opzetten van een nationaal Widows Network, dat nu 112 lokale afdelingen kent. Weduwen leerden zichzelf te organiseren en hun krachten te bundelen. Stap twee is om lokale maatschappelijke organisaties de expertise bij te brengen om via een uitgekiend stappenplan vrouwen in staat stellen de regie over hun eigen leven te nemen. Zij krijgen bijvoorbeeld scholing, computerlessen, sollicitatietraining en technische/financiële hulp bij het vinden van werk of bij het opzetten van een eigen onderneming. Microfinanciering speelt hierin een centrale rol. Relief International richt zich in nog twee programma’s speciaal op (alleenstaande) Irakese vrouwen.
Dit soort succesverhalen van zowel onze leners als onze partners zijn in de eerste plaats mogelijk door de dromen, wilskracht en goede ideeën van al deze mensen in conflictgebieden en ontwikkelingslanden. Wakibi streeft er naar om samen met haar leden en partners dromen te helpen verwezenlijken. Als je vragen of commentaar hebt over dit artikel of de betrokkenheid van Wakibi, mail dan naar support@wakibi.nl
Bronnen:
http://www.ri.org
http://www.kiva.org
http://unami.unmissions.org
http://www.europarl.europa.eu
www.rijksoverheid.nl/.../ambtsberichten/2013/...ambtsbericht-irak/algem
