De VN heeft het jaar 2012 uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Coöperaties. Lees meer over de rol van coöperaties voor de agrarische sector in Kenia.
Vier het Internationaal Jaar van de Coöperaties!
Eerder dit jaar heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het jaar 2012 uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Coöperaties met als doel aandacht te vragen voor de belangrijke rol van coöperaties.
Wat is een coöperatie?
Een coöperatie is een onderneming in eigendom van en bestuurd door degenen die er gebruik van maken. Het is een onderneming in verenigingsverband waarbij het gaat om goede economische condities voor de leden op langere termijn. Winst is daarbij geen doel, maar een middel.
Coöperaties zijn belangrijk voor het creëren van banen en het verzorgen van opleidingen en trainingen voor de leden. Daarnaast spelen ze een belangrijke rol bij het coördineren en vertegenwoordigen van het gezamenlijke ledenbelang. Via noodleningen en kredietverzekeringen vormen ze een maatschappelijk vangnet voor hun leden.
Landbouwcoöperaties spelen een belangrijke rol bij het verbeteren van het inkomen van kleine boeren. Door gezamenlijk op te treden versterken ze hun onderhandelingspositie. Hierdoor kunnen ze lagere prijzen onderhandelen voor in te kopen zaden en meststoffen. Ook kunnen ze de kosten van dure gereedschappen delen. In de oogsttijd helpt de coöperatie bij het binnenhalen, het opslaan en het transporteren van de producten naar kopers en handelaren.
De rol van coöperaties in Kenia
Coöperaties spelen met name een belangrijke rol in de ontwikkeling van de agrarische sector van Kenia. In Kenia is meer dan 60% van de bevolking direct of indirect betrokken bij een coöperatieve onderneming. Vóór 1997 stonden de coöperaties onder staatstoezicht en werden ze gebruikt voor het uitdragen van het regeringsbeleid. Sindsdien is echter veel veranderd. In 1997 is een wet aangenomen waardoor de regeringsinvloed ingeperkt is en de coöperaties economische zelfstandigheid kregen.
Ondanks een roerige overgangsperiode is het aantal coöperaties in Kenia sindsdien sterk toegenomen. Vooral in de landbouwsector is een grote toename van koffie- en zuivel coöperaties.
Coöperaties als stuwende kracht achter vernieuwingen
In Kenia zijn deze landbouw coöperaties een belangrijke kracht achter de vernieuwingen in de agrarische sector. Van oudsher waren de coöperaties vooral werkzaam aan de onderkant van de waardeketen, hielden ze zich vooral bezig met het verzamelen van landbouwproducten voor industrie en handelaren. Meer recent zijn coöperaties succesvol in een hoger segment van de waardeketen en verhogen hiermee de waarde en kwaliteit van de landbouwproducten.
Een voorbeeld uit de praktijk: Samenwerking in de zuivelbranche
Terwijl een namiddagzon over de heuvels van het Machakos district in Kenia’s Oostelijke Provincie schijnt, loopt melkveehouder Peter Ndhuli over zijn land in de richting van een grote hooikuil. "Deze heb ik vorig jaar gemaakt. Het is een manier om het klimaat te weerstaan", zegt hij. Als hij het dekzeil optilt komt een kuil gemaakt van soedan gras en melasse te voorschijn.
"De dieren vinden het heerlijk," zegt hij terwijl hij handenvol van het geurige mengsel in een emmer doet. "We hebben het de andere boeren uitgelegd ... en ik hoop dat we deze keer een grotere kuil gaan maken waarmee we 3 tot 4 jaar vooruit kunnen."
Voormalig onderwijzer Peter Ndhuli is met zijn melkveehouderij gestart als aanvulling op zijn pensioen. Hij sloot zich aan bij de Masii Farmers Co-operative Society, een kleine coöperatie met slechts 548 leden. Al snel werd hij voorzitter van de raad van bestuur.
Slechts 25 kilometer verderop is de Wamunyu Farmers Co-Operative Society actief. Geregistreerd in 1976 als een vereniging van katoenboeren. Toen de katoenindustrie instortte als gevolg van de concurrentie uit het buitenland, zagen de leden de melkveehouderij als een goed alternatief. Op dat moment waren er slechts zes melkveehouders en ze produceerden zeer weinig melk. “Zo weinig, dat alle melk geconsumeerd werd op de lokale markten”, vertelt manager Joshua Wambua.
De vraag overtrof het aanbod en dat inspireerde meer boeren over te gaan tot melkveehouderij. Tegenwoordig heeft de coöperatie meer dan 2.000 leden. Terwijl de industrie groeide, ondervonden de boeren problemen met het koelen en transporteren van de melk. Tevens werden contraproductieve zakelijke praktijken in de markt zichtbaar.
In de ware geest van de coöperatieve beweging benaderde Wamunyu Farmers hun belangrijkste concurrent, Masii Farmers, met het idee de handen ineen te slaan en samen te werken aan hun gemeenschappelijke doelen. Al snel zagen ze in dat ze elkaar met te lage prijzen beconcurreerden en dat het beter was om uniforme prijzen af te spreken. Ook ontdekten ze een gemeenschappelijk probleem: een gebrek aan goede koelfaciliteiten. Gezamenlijk stelden ze een projectvoorstel op dat ze indienden bij de International Labour Organisation (ILO)
Via het COOPAfrica Challenge Fund Facility programma van ILO kregen Wamunyu en Masii Farmers een subsidie van 55.000 dollar toegekend. Met deze subsidie konden ze twee koeltanks met een totale capaciteit van 6.400 liter en een generator te kopen.
"Er waren momenten dat we een melkoverschot hadden. Door gebrek aan opslagruimte verzuurde deze melk in de hitte," zegt de heer Wambua. Sinds de installatie van de koeltanks in mei 2011 is deze verspilling van melk enorm afgenomen en is de winst dus toegenomen. In tijden van droogte verzamelen ze 1.200 liter per dag, maar in de regentijd kan dit getal stijgen tot ongeveer 2.900 liter.
Hoe is samenwerking van Wakibi met landbouw coöperaties?
Via onze partner Kiva werken we in Kenia samen met lokale partner BrazAfric om landbouw coöperaties te steunen. BrazAfric is een winstgevende sociale onderneming die landbouw werktuigen importeert, distribueert en verkoopt. De organisatie levert kwalitatieve agrarische producten en technische ondersteuning aan duizenden kleine boeren en coöperaties.
Op dit moment helpt BrazAfric koffiecoöperaties in Kenia bij het financieren van machines voor het malen van koffie volgens de natte methode. Deze natte methode zorgt ervoor dat de kwaliteit van koffie bij het malen behouden blijft terwijl er relatief weinig water gebruikt wordt. De oude machines die veel water gebruikten en veel koffiebonen verspilden zijn vervangen. Hierdoor verminderen de operationele kosten en stijgen de opbrengsten van de boeren.
Ook buiten Kenia werken we veel samen met partners die landbouwcoöperaties ondersteunen. In de Filipijnen is bijvoorbeeld Gata Daku Multi-Purpose Cooperative (GDMPC) actief. Deze coöperatie is in 1992 opgericht door een groep van 32 boeren. Inmiddels heeft deze coöperatie haar werkgebied uitgebreid buiten de landbouw, maar blijft kleine boeren en vissen ondersteunen om toegang te krijgen tot nieuwe technologieën en centrale inkoop van materialen. In Mexico werken we samen met La Union Regional de Huatusco om leningen te verstrekken voor het vergroten van de oogstopbrengsten en overgang naar organische landbouw.
Bronnen:
http://www.jaarvandecooperatie.nl/
http://social.un.org/coopsyear/
http://www.ilo.org/
http://thelightbox.net/
http://www.kiva.org/updates/kiva/
