Watervoorziening is leven en sanitair is waardigheid

Door Walter van Teeffelen op 27-7-2012

Toegang tot schoon drinkwater en sanitair is volgens de VN een wettelijk grondrecht. Lees hier hoe dit wereldwijde probleem bij de bron kan worden aangepakt.

In 2010 verklaarden de Verenigde Naties dat toegang tot veilig en schoon drinkwater en sanitair een wettelijk grondrecht is. Dit is heel mooi, maar in de praktijk blijkt de toegang tot water en sanitaire voorzieningen helemaal niet zo simpel. Hoe ga je dat erkende recht in de praktijk brengen?

Hoe om te gaan met het drinkwaterprobleem?
In grote steden hebben de meeste mensen een directe wateraansluiting in hun huis. Gezinnen hebben een watermeter en betalen de hoeveelheid water die ze gebruiken. Mensen die geen water aansluiting hebben, gebruiken openbare waterkranen of halen water bij tankwagens. Arme gezinnen betalen hierdoor vaak twee tot drie keer meer voor water dan gezinnen die met een vaste watervoorziening.

Op het platteland halen de mensen vaak water rechtstreeks uit rivieren en meertjes. Water wordt naar kanaaltjes geleid en regenwater wordt opgeslagen voor later gebruik. Dit water kost vaak niets, maar is dan ook niet echt schoon. Een lening voor een eigen waterpomp is onbereikbaar, omdat commerciële banken dit te risicovol vinden.

 De overheden in de ontwikkelingslanden leggen vooral watervoorzieningen aan in de rijkere buitenwijken. De armere stadswijken en het platteland worden overgelaten aan de ontwikkelingsorganisaties. De door deze organisaties aangelegde bronnen worden vaak zonder uitleg overgedragen aan de lokale bevolking.

Om hier verandering in te brengen ontwikkelen we in samenwerking met Water.org leningen om gezinnen betere toegang tot water te geven. Hierbij zijn vaak ook de lokale hulporganisaties actief betrokken. Zij helpen dorpelingen bij het oprichten van speciale fondsen en microkredieten voor het onderhoud van de openbare waterpunten.

Alles draait uiteindelijk om toegang tot goedkope financiële middelen. Via samenwerking met vernieuwende partners pakken we de vraag naar schoon en goedkoper water aan.

Hoe om te gaan met de slechte sanitaire voorzieningen?
Hier hebben we met meerdere problemen te maken. Toegang tot sanitair is slechts een van de problemen, daarnaast spelen gedrag en sociale tradities een rol in hoe mensen sanitair gebruiken. Het is niet voldoende om alleen toiletten te bouwen. Ontwikkelingsorganisaties hebben vaak toiletten geplaatst in achterstandsgebieden, zonder te controleren of daar eenvoudig reserveonderdelen te krijgen zijn. Er zijn voorbeelden van composttoiletten die werden gebruikt als kippenhok.


Wereldwijd heeft 79% van de stedelingen toegang tot redelijk sanitair. Op het platteland is dat maar 47% van de mensen. In de stad is een toilet vaak aangesloten op het riool of een septische put. In veel kleinere steden en in sloppenwijken is geen geld voor een goed rioolnetwerk. Daarom gooien de bewoners hun afval direct in sloten of in het open veld. Dit probleem wordt verergerd door zware regenval zoals in het moessonseizoen in Zuidoost Azië. Schone waterbronnen worden vervuild, wat leidt tot grote gezondheidsrisico’s.

Veel plattelandsdorpjes hebben geen plan of geld om een riool aan te leggen. De dorpsbewoners gebruiken latrines in plaats van toiletten. Soms zijn deze verbonden met septische put, maar vaak is het alleen een diepe kuil. De kosten voor de bouw van een latrine zijn voor een gezin niet op te brengen. Een goed geventileerde latrine kost minimaal 500 dollar. Huishoudens zijn dus afhankelijk van subsidies.


Gedragsverandering
28% van de wereldbevolking gebruiken stroompjes of het open veld voor hun dagelijkse behoefte. Dit verontreinigt het grondwater, vervuilt de landbouw en verspreidt ziekten als diarree en cholera. Het is dus een serieuze bedreiging voor de gezondheid.

Sinds 2005 zoekt de internationale gemeenschap de oplossing steeds meer in het opleiden van mensen over hygiëne. Hiermee hopen regeringen een gedragsverandering op gang te brengen. Via gemeenschapsprojecten probeert men lokale initiatieven te starten. In een aantal gevallen heeft dit inderdaad geleid tot een vraag naar beter sanitair. Mensen worden zich bewust van de noodzaak van sanitair. Maar het ontbreekt aan de juiste financieringen en kredieten voor dit soort projecten. Daarom wordt nu gewerkt aan de ontwikkeling van juiste financiële regelingen om deze gezinnen te ondersteunen.

Nieuwe partner
Zo is een nieuwe partner hard bezig in de sloppenbuurten van Kenia. Lokale ondernemers worden ingehuurd om Ecosan toiletten, goedkoop sanitair, aan gezinnen te verkopen. Iedere dag verzamelt een werknemer het afval uit afgesloten containers. Het afval wordt vervolgens omgezet naar biogas. Het biogas wordt verbrand om elektriciteit te verkrijgen. Deze wordt verkocht aan de plaatselijke elektriciteitsmaatschappij. Een elegante oplossing voor een onelegant product!

Wakibi streeft ernaar om toegevoegde waarde te bieden door partnerschappen aan te gaan met organisaties die zich extra inspannen om iets goeds te doen voor de gemeenschappen waar zij voor werken. Dat noemen we sociale meerwaarde. Veldpartners die hun klanten bijvoorbeeld innovatieve en op technologie gebaseerde financile oplossingen bieden, krijgen het Innovatie keurmerk. Klik hier voor meer informatie over Sociale Meerwaarde. Als je vragen of commentaar hebt over Sociale Meerwaarde of de betrokkenheid van Wakibi, mail dan naar support@wakibi.nl.