Klimaatadaptatie: omgaan met klimaatverandering

Door Linda Poort op 6-9-2023

Waarom microkredieten

Miljoenen mensen in de wereld moeten zich al aanpassen aan de effecten van klimaatverandering. Veel kwetsbare gemeenschappen hebben hun thuis verloren en zijn gedwongen te migreren. Anderen ervaren extreme hitte, hevige stormen, overstromingen, branden en een stijgende zeespiegel - allemaal veroorzaakt door de opwarming van de aarde.

Het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen kan de oorzaken van klimaatverandering helpen vertragen. Maar omdat de effecten van klimaatverandering al voelbaar zijn, moeten er tegelijkertijd andere strategieën worden geïmplementeerd. Om huizen, voedselvoorraden en andere middelen van bestaan te beschermen.

Als wij als mensheid de klimaatverandering willen overleven, zullen we ermee moeten leren leven - en ook anderen helpen zich aan te passen.

Wat is klimaatadaptatie?

Adaptatie betekent aanpassing. Klimaatadaptatie is dus: ons aanpassen aan het klimaat - door uit te zoeken hoe we beter kunnen leven met de effecten van klimaatverandering. Dit vereist een langetermijnvisie op de manier waarop we onze huizen bouwen, ons voedsel verbouwen en ons leven leven - alles om ons beter aan te passen aan een nieuwe omgeving. Klimaatadaptatie richt zich dus op de toekomst en komt met strategieën voor landbouw, energie en andere essentiële sectoren.

Hoe verschilt klimaatadaptatie van klimaatmitigatie en klimaatbestendigheid?

Klimaatmitigatie bestaat uit maatregelen die bedoeld zijn om de omvang of snelheid van opwarming van de aarde te beperken. Dit richt zich op wat er onmiddellijk moet worden gedaan om de CO2-uitstoot te verminderen, de oorzaken van klimaatverandering te vertragen en verdere opwarming van de planeet te voorkomen. Daarin verschilt het dus van klimaatadaptatie, dat betekent te leren leven met de veranderingen die voortkomen uit de klimaatverandering.

Klimaatbestendigheid is het vermogen om met ernstige klimaatgebeurtenissen om te gaan en op schokkende gebeurtenissen te anticiperen en ermee om te gaan. Met planning, voorbereiding en anticipatie kunnen mensen en gemeenschappen snel en efficiënt herstellen. Dat maakt het anders dan klimaatadaptatie waarmee mensen hun manier van leven veranderen.

Uitdagingen met klimaatadaptatie

Klimaatverandering heeft momenteel gevolgen voor miljoenen mensen. Zij lopen het risico op politieke instabiliteit, voedselonzekerheid, gebrek aan diensten en andere barre omstandigheden - die nog worden verergerd door milieurampen. Deze gemeenschappen hebben het meest behoefte aan middelen om hun klimaatadaptatie te versterken. Maar zij zijn juist het minst in staat om strategieën te financieren en uit te voeren. Voor landen die al worstelen met het voldoen aan de basisbehoeften van hun burgers, kunnen deze plannen een onoverkomelijke uitdaging lijken.

De Verenigde Naties (VN) schat dat het aanpassen aan ons veranderende klimaat ontwikkelingslanden rond 2030 maar liefst 300 miljard dollar per jaar zal kosten. Dit zal moeten worden gecompenseerd door rijkere landen - die bovendien verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van de uitstoot van broeikasgassen. Dit is afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs en het Protocol van Kyoto. Op dit moment wordt slechts 21% van de financiële middelen die door rijkere landen worden bijgedragen (ongeveer 16.8 miljard dollar), ingezet voor mensen in deze kwetsbare landen. Ondertussen zijn veel van deze landen ook al bezig met hun eigen manieren om zich aan te passen aan de klimaatverandering.

Strategieën voor klimaatadaptatie

Het Comité voor Klimaatverandering van de VN zegt dat er geen "one size fits all" oplossing is voor klimaatadaptatie. De VN heeft wel regels en instrumenten opgesteld voor het ondersteunen van individuele landen om de toekomst tegemoet te zien. Het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) ondersteunt inspanningen in meer dan 50 landen met programma's zoals:

  • Toegang tot financiering — Ondersteunen van overheden en partners bij het verkrijgen van financiering voor reacties op klimaatverandering en innovaties op dit terrein.
  • Op het ecosysteem gebaseerde adaptatie — Implementeren van projecten die gebruikmaken van bestaande biodiversiteit en ecosysteemdiensten.
  • Nationale Aanpassingsplannen — Het helpen van individuele landen met het maken en uitvoeren van een Nationaal Aanpassingsplan (NAP). Het idee van het NAP-proces is de aanpassingsbehoeften op middellange en lange termijn te identificeren en vervolgens strategieën te plannen om grote kwetsbaarheden aan te pakken.

Een goed voorbeeld van ondersteuning in Nationale Aanpassingsplannen is te vinden in de Filippijnen. Daar zijn stijgende zeeën, voedselonzekerheid en stormvloeden een bedreiging voor gebouwen en middelen van bestaan. Aanpassingsmaatregelen maken hier een groot verschil. Sinds de regering in 2009 de Klimaatveranderingswet heeft aangenomen, heeft de archipel overstromingsbestendige infrastructuurprojecten ondersteund en financiële vangnetten voor kustboeren verbeterd.

Microkrediet als ondersteuning in klimaatadaptatie

Maar hoe zit het met 'de gewone mens' in deze minder ontwikkelde landen, de meest kwetsbaren die veelal de minste middelen hebben om zich aan te passen aan klimaatverandering?

Er zijn manieren om mensen over de hele wereld te helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering en hun veerkracht te vergroten. Een van deze mogelijkheden is microkredieten. Hiermee wordt de toegang tot leningen en andere financiële diensten vergroot, juist voor degenen die voorheen van traditioneel bankieren waren uitgesloten.

Microkredieten kunnen de levenskwaliteit van veel mensen verbeteren, zoals van ondernemers in de agrarische sector. Ze kunnen zorgen voor het broodnodige kapitaal om adaptieve strategieën te implementeren. Zoals bijvoorbeeld maïs die tegen droogte is opgewassen, waardoor er ook geoogst kan worden bij (veel) te weinig regenval. Microkredieten bieden ondernemers ook manieren om hun levensonderhoud te diversifiëren en nieuwe inkomstenstromen te creëren naarmate het milieu blijft veranderen.

Voor uitleners bieden microkredieten een gemakkelijke kans om anderen te ondersteunen - we leven tenslotte allemaal op dezelfde planeet.

Verander vandaag nog een leven, met een microkrediet vanaf €25