Waarom blijft de landbouwsector in Afrika achter op de rest van de wereld?

Effectiviteit van de landbouwproductie

Zo’n 10 procent van Afrika is landbouwgrond. Dat is een behoorlijke oppervlakte: ruim 300 miljoen hectare. Helaas heeft al die landbouwgrond in Afrika niet dezelfde opbrengst als, bijvoorbeeld, in Nederland. Een maïsoogst levert in Afrika gemiddeld slechts 20 procent op van het maximaal haalbare. Het maximaal haalbare is de opbrengst die mogelijk is wanneer de gewasverzorging optimaal zou zijn, er geen ziektes uitbreken en er voldoende water beschikbaar is voor irrigatie. In Nederland ligt de opbrengst op 80 procent van het maximaal haalbare*.

Redenen voor het achterblijven van de Afrikaanse landbouw

Wat zijn nou de redenen waardoor Afrika achterblijft bij de rest van de wereld op het gebied van landbouw? Voor de hand liggende gedachten zijn bijvoorbeeld droogte en minder vruchtbare grond. Maar er is meer aan de hand.

**Geen investeringen, geen vooruitgang
Voor Afrikaanse regeringsleiders en instanties als de Wereldbank en IMF was de Afrikaanse landbouw in de jaren tachtig geen populaire investering. Het importeren van voedsel was immers goedkoper dan de investering in ontwikkeling van de agrarische sector. Er werd gedacht dat Afrika een landbouwrevolutie kon overslaan, en direct de sprong kon maken naar industrialisatie en een dienstensector. Volgens deskundigen is dit een grote inschattingsfout gebleken. Geen enkel land in de wereld heeft zich namelijk ontwikkeld zonder dat daaraan een landbouwrevolutie is voorafgegaan.

Minder rechten Afrikaanse vrouwen
In Afrika zijn het vooral vrouwen die op het land werken. Zij bewerken kleinschalige stukken land om hun gezin te voeden. Als ze meer willen verbouwen om ook gewassen te gaan verkopen, lopen ze tegen veel barrières aan. Zo hebben ze vaak geen eigendomspapieren vanwege de traditionele tribale machtssystemen. Hierdoor kunnen ze geen lening aanvragen om machines of betere zaden te kopen, wat een ernstige belemmering vormt voor de ontwikkeling van meer productieve landbouw.

Koloniale erfenis
Hoewel alle Afrikaanse landen nu onafhankelijk zijn, heeft de vroegere kolonisatie van het continent nog steeds grote impact. Waar Azië aan de kolonisatie nog wegen, bruggen, scholen, ziekenhuizen en rechtbanken over heeft gehouden, bleef Afrika achter met nagenoeg lege handen. Veel etnische groepen die door de Europeanen ­tegen elkaar werden uitgespeeld, staan nog steeds lijnrecht tegenover elkaar. Langdurige oorlogen die hieruit voortkomen, staan de opbouw in de weg. Bestuurlijke en technische kennis van de Europeanen werd nooit gedeeld met de lokale bevolking.

Alsnog een landbouwrevolutie

Gelukkig beseffen veel Afrikaanse regeringen zich sinds de wereldwijde voedselcrisis in 2008 hoe riskant het is om afhankelijk te zijn van geïmporteerd voedsel. Daarnaast groeit de Afrikaanse bevolking exponentieel. Vooral in de stedelijke gebieden. Om alle geschatte 2,1 miljard Afrikanen in 2050 te kunnen voeden, moet de voedselproductie omhoog. Bij de oprichting van de Afrikaanse Unie in 2003 zijn daarom afspraken gemaakt om meer te investeren in landbouw. En sindsdien is Afrika een inhaalslag aan het maken. In samenwerking met onder andere China, de Europese Unie, de VN, en andere donoren wordt er hard aan gewerkt om alsnog een landbouwrevolutie in Afrika teweeg te brengen.

Wat kan jij doen?

Wil jij je meehelpen aan deze inhaalslag en een landbouwproject in Afrika ondersteunen? Kijk dan op onze Projectenpagina. Daar kun je leningen filteren per sector, bijvoorbeeld landbouw, en per land. Jouw kleine bijdrage maakt een wereld van verschil voor een kleine boer(in) in Afrika.

Bronnen:
*Volkskrant
**Volkskrant