Wakibi: Waarom is er een toename in niet-financierbare leningen?

Misschien heb je er in de afgelopen tijd al mee te maken gehad: je kiest een project uit en een week later krijg je het bericht dat de door jou gekozen lening is verlopen en dat je geld is teruggestort in je Wakibi account. In het verleden gebeurde dit in heel beperkte mate en had je er naar alle waarschijnlijkheid nooit mee te maken. Maar in de afgelopen tijd is deze situatie sterk veranderd. Tot voor kort bleek het slechts in nog geen 10 gevallen per maand niet mogelijk om een lening volledig gefinancierd te krijgen. Daarentegen waren er alleen al in de afgelopen maand ongeveer 4.000 leningen met een totale aanvraagwaarde van ruim vijf miljoen euro die niet volledig gefinancierd konden worden.

Je zult je dan ook afvragen wat er hier aan de hand is. Hoe kan het dat niet iedere gevraagde lening voor 100% wordt ingevuld? En waarom is het aantal verlopen leningen nu opeens zoveel groter dan daarvoor? Wat houdt een verlopen leningaanvraag eigenlijk in? Waarom is de periode dat een lening bij Wakibi uitstaat slechts 30 dagen? Allemaal terechte vragen die wij hieronder zo goed mogelijk willen verhelderen.

De relatie tussen Wakibi en Kiva

De verbindende factor tussen alle bij een lening betrokken partijen is het Amerikaanse Kiva. Het is van belang te weten dat Wakibi organisatorisch losstaat van Kiva. Wakibi heeft zelf (nog) geen rechtstreeks contact met lokale partners, maar vervult een portaalfunctie op basis van het projectenbestand van Kiva. Hierdoor zijn wij op een aantal punten afhankelijk van door Kiva gemaakte keuzes en doorgevoerde veranderingen en de effecten die dat heeft op de leningen die Wakibi via haar portaal aanbiedt. Op de hierna beschreven verklaring en achtergrond van de niet-financierbare leningen, heeft Wakibi dan ook (nog) geen tot beperkte invloed.

Wat is de aanleiding van de plotselinge groei in niet-financierbare leningen?

Samen met Kiva streeft Wakibi er naar om een zo groot mogelijke groep armen, zelfs in de meest moeilijk bereikbare gebieden, via onze netwerken te bereiken. Om meer en meer mensen zo goed mogelijk te kunnen helpen, wordt de door Kiva gehanteerde aanpak continu geëvalueerd en  onderzocht op mogelijke verbeteringen. Dit resulteerde onlangs tot het besluit van Kiva om het oorspronkelijk strak gereguleerde model met een strenge partnerselectie procedure en scherpe controles op bestaande lokale partners, flink te vereenvoudigen. Dit houdt het volgende in:

·       Lokale partners krijgen meer flexibiliteit. In het verleden werkte Kiva met maandelijkse leningplafonds. Dit hield in dat een partner iedere maand een maximum bedrag aan leningen uit mocht zetten. Het doel was om het risico van over-financiering tegen te gaan. In de praktijk was het effect dat de partners niet in staat waren om optimaal in te spelen op de specifieke behoeften van hun klanten. Zo hebben veel van de agrarische ondernemers te maken met seizoensinvloeden. In bepaalde seizoenen hebben deze ondernemers meer geld nodig voor bijvoorbeeld zaaigoed. De totale leningbehoefte bij de lokale partners is dan tijdelijk hoger. Door het maandelijkse leningplafond werden veel ondernemers onnodig geweigerd. Door deze beperking te verwijderen kunnen veel meer ondernemers bereikt worden.

·       Uitbreiding van het aantal en de diversiteit van leningen. We willen wereldwijd mensen met elkaar verbinden en door inzet van microkredieten de armoede verlichten. Om dit doel te bereiken is het van groot belang om naar de behoeften te kijken van zowel de leners, lokale partners als kredietverstrekkers. Zo zijn bijvoorbeeld alle betrokkenen  gebaat bij diversiteit. Concentratie van dezelfde leningdoelen in een kleine regio is niet verstandig. In plaats dat iedereen in een dorp bijvoorbeeld een visstalletje begint, is het beter dat de een zich richt op de visvangst, de volgende op de handel in specerijen en de derde op de verkoop van visgerechten. Een lokale partner die zich bewust is van het belang van diversiteit, kan dit aan de lokale bevolking uitleggen. Op deze manier komt er een groter aanbod van verschillende leningaanvragen waaruit de Wakibi-leden kunnen kiezen. Deze aanpak geeft de lokale partner ook de mogelijkheid om te toetsen of de verschillende leningdoelen aanslaan bij de Wakibi leden en kan deze bijsturen als een leningtype minder aantrekkelijk blijkt.

·       Gebruik maken van nieuwe type lokale partners. Meer en meer wordt samenwerking aangegaan met partners die geen traditionele microfinancieringsinstelling zijn. Denk hierbij aan het samenwerken met universiteiten (zoals Strathmore University in Kenia en Barefoot Power in Tanzania), bedrijven, scholen, non-profitorganisaties en NGO's (niet-gouvernementele organisaties). Door meer partners in te kunnen zetten, wordt de reikwijdte enorm vergroot.

Dit alles vergt nogal wat aanpassingen in het proces van leningaanvraag en de verwerking daarvan. En de ervaring heeft geleerd dat aanzienlijke veranderingen samengaan met ook (vooral in het begin) wat ongemak. We hebben gemerkt dat als gevolg van de recente wijzigingen op dit moment een grote toename is van niet ingevulde en dus aflopende leningen is. Dit is voor alle betrokkenen een vervelende situatie en wordt dus zo goed mogelijk aangepakt.

Waarom verloopt een lening?

Een lening verloopt als gevolg van een tweetal redenen:

·       Groter leningaanbod dan vraag. Verloop van leningen trad oorspronkelijk zeer sporadisch op doordat er op momenten simpelweg een groter aanbod van leningen was dan vraag vanuit de  kredietverleners. Dit is op zich niet ongebruikelijk. Dat heeft o.a. te maken met onvoorspelbare gebeurtenissen die een grote groep mensen in een keer raakt, zoals een mislukte oogst of langdurige droogte. Hierdoor kunnen er periodes zijn waarin opeens meer ondernemers geld nodig hebben. Anderzijds zijn er ook piek en dal momenten onder de vraagkant te onderkennen, zoals tijdens vakantieperiodes.
 

·       De werking van de markt. Iedere markt is gebaseerd op vraag en aanbod. Als het aanbod niet aansluit op de vraag, wordt er minder van een bepaald product gekocht. Dit geldt ook voor de leningen die via Kiva en Wakibi worden aangeboden. Als het niet lukt om binnen 30 dagen na aanmelding een lening gefinancierd te krijgen, biedt deze lening in onze ogen kennelijk geen toegevoegde waarde voor de ondernemer. Het gevolg is dat zowel de ondernemers als de lokale partners opnieuw moeten gaan nadenken over het doel van een lening en met een betere boodschap de kredietverstrekkers naar zich toe proberen te trekken. En dat nadenken over een betere aansluiting op de vraag uit de markt is een prima leermoment om mensen zich zelf te laten verbeteren en zich op te werken uit hun huidige levensstandaard. Zwakkere ondernemingsplannen evolueren op deze wijze naar sterke ondernemingsplannen.

Huidige sterke toename in verlopen leningen is het gevolg van een combinatie van beide factoren. Enerzijds is er sprake van een enorm sterke toename in het aanbod van leningen als gevolg van het enthousiasme van de lokale partners door de versoepeling van de regels. Deze versoepeling heeft het mogelijk gemaakt om een groter aantal en meer diverse leningen aan te bieden. Aan de andere kant sluiten veel van de nieuwe leningaanvragen niet goed aan op de wensen en eisen van de kredietverschaffers, waardoor veel leningen niet worden geselecteerd en dus onbeantwoord blijven.

Wat zijn de gevolgen van niet-financierbaarheid voor de via Wakibi betrokken partijen?

Als een lokale ondernemer bij een partner langsgaat met een verzoek tot een lening, ontvangt deze ondernemer normaliter pas het te lenen bedrag nadat de partner de lening zelf heeft goedgekeurd, het vervolgens heeft aangemeld bij Kiva en daarna de lening volledig is ingevuld door kredietverstrekkers. Vaak is dit echter niet wenselijk, omdat voor veel van deze allerarmsten een aantal dagen wachttijd het verschil kan maken tussen een wel of niet mislukte oogst, gemiste inkoopkansen, overleden veestapel, e.d. In veel gevallen zal een partner dan ook het leningverzoek voorfinancieren met het vertrouwen dat het geld snel wordt gefinancierd. Deze partner neemt hiermee dus een flink risico. Het risico voor de lenende ondernemer is daarmee dus eigenlijk minimaal.

Wanneer het niet lukt om een lening volledig te financieren, heeft in veel gevallen de ondernemer toch al zijn lening gekregen. Het is dus dan voornamelijk een probleem van de partner geworden, die de financiering van de lening dus gedurende de looptijd zelf moet blijven dragen. Maar zolang de ondernemer weer op tijd zijn periodieke afgesproken terugbetalingen doet, is er ook voor de lokale partner niet veel aan de hand. Het wordt een groter probleem als de ondernemer niet in staat blijkt te zijn om op tijd terug te betalen. Dan zal de partner dit onverwachte gebrek aan middelen zelf moeten dragen.

Als deze situatie vaker voor gaat komen, wordt deze partner vanzelf geprikkeld om na te gaan denken over welke type leningen wel en niet interessant zijn en dus een grotere kans maken om volledig gefinancierd te worden. Deze kennis zal de partner vervolgens delen met de lokale ondernemers. Op deze manier zorgt de marktwerking er voor dat vraag en aanbod weer dichter bij elkaar komen.

Wat wordt er gedaan om het aantal niet-financierbare leningen terug te dringen?

Je kunt je natuurlijk afvragen waarom er een periode van slechts 30 dagen wordt gehanteerd. Waarom laten we de leningen niet gewoon op de site staan totdat ze volledig zijn gefinancierd? Zoals eerder aangegeven is het verlopen van een lening een graadmeter voor de aansluiting tussen de doelstelling van een lening en wat de kredietverschaffers daar van vinden. Als je een langere periode gaat hanteren, dan verlies je het effect van deze signalering. Zowel de lener als de lokale partner worden vervolgens niet voldoende geprikkeld om te werken aan verbeteringen. Het aanpassen van de financieringstermijn is dus niet de juiste aanpak.

Wat zijn dan wel de mogelijkheden om het aantal niet-financierbare leningen terug te dringen:

·      Groei van het aantal Wakibi leden. Zoals al eerder genoemd wordt een deel van de leningen niet gefinancierd omdat er soms gewoon niet voldoende kredietverschaffers zijn om aan de omvangrijke vraag te voldoen. We doen onze uiterste best om het aantal Wakibi leden te vergroten. Maar deze toename is onvoldoende om de groeiende vraag te voldoen.
 

·       Terugbrengen van het aantal partners dat gebruik mag maken van de flexibelere regels en controles. De ervaring leert dat nog niet iedere partner klaar is om effectief gebruik te kunnen maken van de door Kiva versoepelde regels. Zij moeten eerst aantonen in staat te zijn om goed in te schatten welke lening aanvragen positief ontvangen zullen worden en dus meer kans maken om volledig gefinancierd te worden.
 

·      Aanmoedigen van de bestaande partners om hun lening portefeuilles te verbeteren. Op deze manier kunnen ze meer leningen uitzetten die daadwerkelijk interessant worden gevonden door onze kredietverstrekkers. Deze partners zullen dus de lokale bevolking beter moeten voorlichten over de werking van vraag en aanbod en de noodzaak met goede ondernemingsplannen te komen.
 

·      Terugkoppeling vragen vanuit de Wakibi leden. Het is van groot belang dat ook jullie als Wakibi leden input geven welke type leningen je wel en niet interessant vind en waarom. Deze informatie is van onschatbare waarde om te delen met de lokale partners. Ook jij kan dus een rol spelen in het verbeteren van de leningaanvragen en dus het leerproces van de lokale partners en ondernemers. Wij vragen dan ook alle Wakibi leden mee te denken en ons van input te voorzien over leningen die minder gewaardeerd worden. Zo is het al bijvoorbeeld al duidelijk dat de leningaanvragen van onherkenbaar gemaakte mannelijke taxichauffeurs uit Irak niet goed aanslaan. Belangrijk is te weten waarom en hoe dit opgelost zou kunnen worden.
 

·      Informeren partners bij welke leningtypes de kans op volledige financiering het grootst is. Kiva werkt op dit moment al aan een thema gerichte oplossing, waarbij het straks voor partners alleen nog maar mogelijk is om leningtypen aan te bieden die op dat moment de grootste impact zullen hebben op het leven van een kredietnemer en / of het beste aansluiten op de passies en interesses van onze kredietverschaffers. Denk hierbij aan leningen voor schone energie, drinkwater, sanitaire voorzieningen, kwetsbare bevolkingsgroepen, afgelegen gemeenschappen en onderwijs.

In sommige gevallen kan het zijn dat deze nieuwe eisen niet aansluiten bij het business model van een lokale partner. Dat is heel spijtig, maar in dat geval zal Kiva de relatie met deze partner hoogstwaarschijnlijk beëindigen. Toch zijn er ook al verbeteringen zichtbaar. Veel partners beginnen al in te zien dat het aanbieden van te veel leningen een groei in het aantal niet-financierbare leningen laat zien en dat men dus goed na moet denken over de omvang en de typen leningen. Sommige partners zijn zelfs al bezig met het plaatsen van betere foto’s en het opstellen van betere projectbeschrijvingen die beter aansluiten op de behoeften van de kredietverschaffers.

Wakibi streeft ernaar om vraag en aanbod van leningen zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Het doel is om zoveel mogelijk leningen volledig gefinancierd te krijgen. Hierbij is het onder andere van belang dat wij op de hoogte worden gebracht van alle zorg- en verbeterpunten, die ons kunnen helpen om lener en uitlener dichter bij elkaar te brengen en de kans op niet-financierbaarheid te minimaliseren. Als je vragen of commentaar hebt over bovenstaande beschrijving, de betrokkenheid van Wakibi, of zorg- of verbeterpunten wil melden, mail dan naar support@wakibi.nl.