Innovatie: een luisterend oor biedt de juiste oplossing

Door Redactie Wakibi op 11-12-2012

Over Wakibi

Vaak blijken oplossingen voor problemen in ontwikkelingslanden niet succesvol te zijn. Lees meer over voorwaarden, ideeën en succesverhalen op wakibi.nl.

Problemen pak je aan door goed te luisteren naar hen die het probleem ondergaan. Lokale hulp is vooral effectief wanneer de behoeften en wensen van de lokale bevolking duidelijk zijn en zij tevens betrokken zijn bij de besluitvorming. Betrokkenheid en wederzijds begrip verbetert de kwaliteit van oplossingen en geeft de grootste kans op duurzaam resultaat. Helaas blijkt maar al te vaak dat we in dezelfde valkuil stappen en dat goedbedoelde oplossingen niet duurzaam zijn.

De gevolgen van niet goed luisteren blijkt het meest duidelijk uit de duizenden mislukte schoon water projecten in veel ontwikkelingslanden. Het gebeurt vaak dat hulp organisaties oplossingen voor schoon water hebben geïnstalleerd, maar nadien nooit meer terug zijn gekomen voor nazorg. Hierdoor zit de lokale bevolking jaren lang met kapotte installaties terwijl ze geen middelen hebben om reparaties uit te voeren. Het komt zelfs voor dat geplaatste apparatuur nog nooit gebruikt is, omdat geen uitleg is gegeven over de bediening.

Een concreet voorbeeld van een goede innovatie, maar een slechte uitvoering, is de draaimolen van PlayPumps International. Het idee is ingenieus: laat kinderen spelen met een draaimolen, waardoor energie opgewekt wordt om grondwater naar een watertoren te pompen.

Er ging hierbij helaas een aantal dingen mis die men had kunnen voorkomen door de lokale bevolking beter te begrijpen en te betrekken. Deze systemen werden bijvoorbeeld geïnstalleerd in gebieden waar weinig kleine kinderen woonden, waardoor vooral oudere vrouwen de draaimolen moesten ronddraaien. De plaatselijke bevolking werd niet geraadpleegd en niet opgeleid voorafgaand aan de installatie. Reparaties werden niet of erg langzaam uitgevoerd, terwijl de afstanden te groot waren om zelf onderdelen te halen.

Randvoorwaarden voor succesvolle oplossingen
Door goed naar de daadwerkelijke behoeften van armen te luisteren, is een aantal belangrijke randvoorwaarden voor succes te onderscheiden: 

  • Betaalbaar: In de eerste plaats is het van belang dat oplossingen, zoals waterzuiveringsproducten, betaalbaar zijn voor huishoudens of gemeenschappen. Dit hoeft niet direct in de initiële aanschafprijs tot uiting te komen. Het is namelijk van veel groter belang dat het een duurzame oplossing betreft waarbij men langdurig geld bespaart in het gebruik ervan. Bijvoorbeeld omdat men geen brandstof meer nodig heeft om water schoon te koken.
  • Bereikbaar: Men hecht groot belang aan eenvoudige bereikbaarheid van oplossingen. Een waterpomp moet voor iedereen te voet bereikbaar zijn binnen acceptabele tijd. Verkooppunten voor waterzuiveringsproducten moeten in voldoende mate en dichtbij genoeg aanwezig zijn.
  • Beschikbaar: een oplossing moet voor de lokale gemeenschap blijvend voldoende aanwezig zijn.
  • Zelfstandig: de lokale bevolking moet op de lange termijn steeds minder afhankelijk zijn en zelfvoorzienend kunnen worden. Men moet reparaties zelf uit kunnen voeren met eenvoudig verkrijgbare reserve onderdelen. Men moet zelf onderdeel kunnen worden van distributieprocessen en ondernemerschap moet bevorderd worden.

Nazava Water Filters
Een mooi voorbeeld van eenvoudige, maar doeltreffende innovatie, welke ook nog eens succesvol blijkt door goed naar daadwerkelijke behoeften te luisteren, is te vinden bij onze nieuwe partner Nazava Water Filters. Vanuit Banda-Aceh op Sumatra produceren en verkopen de Nederlandse ondernemers Lieselotte Heederik en Guido van Hofwegen vanuit hun bedrijf P.T. Holland for Water, goedkope, maar doeltreffende waterfilters aan de allerarmsten. Hun missie is om veilig drinkwater beschikbaar te maken voor iedereen.

Het filtersysteem is gemaakt van zilver, keramiek en koolstof en biedt een effectieve methode om water te reinigen. Het zilver remt de groei van micro-organismen en houdt het filter steriel, de keramiek heeft kleine poriën om parasieten, schimmels en andere micro-organismen te filteren, en de actieve kool vermindert geuren, smaken en chemische stoffen zoals chloor.

Vraag en aanbod
Er is een grote vraag in Indonesië naar schoon drinkwater. Nazava waterfilters stellen mensen in staat om hun kwaliteit van leven te verbeteren door ongezuiverd water aangevoerd via leiding, rivier, bron, of regenwater, om te zetten in drinkwater zonder het te hoeven koken. “De mensen hier hebben gewoon behoefte aan ons product”, vertelt Lieselotte. “Een tijdje geleden was ik voor een demonstratie op Flores, waar 250 vrouwen kwamen kijken. Dat zijn vrouwen met een maandinkomen van 50 euro. Onze filters kosten gemiddeld 13 euro. Een groot bedrag voor ze, maar 200 van hen wilden er onmiddellijk een kopen.” Waarom? Omdat gezuiverd water uit de Nazava apparaten 15 keer goedkoper is dan het kopen van water en vijf keer goedkoper dan het koken van water. Vooral vrouwen spendeerden vaak hele dagen aan het vinden of regelen van brandhout, wat door deze filter overbodig is geworden.

Goed luisteren naar behoeften was de sleutel tot het succes van deze filter. Lieselotte: “Omdat we dachten dat de prijs allesbepalend was voor het succes, ontwikkelden we de allergoedkoopste waterfilter die we konden bedenken: een blauwe emmer met ons filterelement erin. Maar zo goedkoop als het was, het toestel sloeg niet aan. De blauwe emmer gaf teveel associaties met een prullenbak. Toen we een transparante versie hadden ontwikkeld, die wat duurder was, sloeg het wel aan. Juist in dit segment moet je je verdiepen in de klantwensen. Misschien nog wel meer dan normaal, omdat mensen een relatief groot deel van hun inkomsten aan het product spenderen. En dat betekent dus ook dat het allergoedkoopste niet per se het beste is”.

Naast het feit dat deze innovatie schoon drinkwater tegen lagere kosten en minder inspanning kan leveren, biedt het ook nog eens ontplooiingsmogelijkheden voor de lokale bevolking. Samen met een lokale ontwikkelingsorganisatie is er namelijk een belangrijk ondernemersprogramma opgezet. Vrouwen die een waterfilter willen kopen, hebben de mogelijkheid om ondernemer te worden. Ze krijgen hun filter tegen een gereduceerde prijs en daarnaast trainingen en alle faciliteiten die ze nodig hebben om deze waterfilters zelf te gaan verkopen. Op deze manier kunnen zij hun leven op meerdere manieren sterk verbeteren.

Door middel van leningen via Wakibi maak je het mogelijk om bij te dragen in het succes van het ondernemersprogramma van onze nieuwe partner Nazava Water Filters. Hou hier in de gaten of er nieuwe lening aanvragen open staan van bestaande of aankomende ondernemers in Indonesië. Heb je vragen over dit artikel? Mail dan naar support@wakibi.nl



Bronnen:
Vierde gezamenlijke SHO-rapportage Haïti 13 januari 2010 - 31 december 2011
www.kiva.org
Global water’s technology push program
Nazava Water Filters
www.sprout.nl/ artikel over nazava