Hoop voor landloze, arme boeren in booming India

Door ineke van arnhem op 8-1-2015

Impact van microkrediet

Nergens ter wereld is de afstand tussen steden en dorpjes op het platteland zo bepalend als in India. In feite is de afstand prima te overbruggen, maar voor veel vrouwen en kinderen zorgt deze afstand ervoor dat hun wereld altijd klein blijft.

Zestien kilometer is een kleine afstand voor de meesten van ons. Een flinke fietstocht, een klein stukje met de bus of met de auto. Maar voor veel vrouwen en kinderen in India betekent deze afstand: afgesneden zijn van de rest van de wereld, meestal zo lang als ze leven.

India heeft talloze kleine dorpjes op het platteland met maar een stuk of honderd huizen. Een grote stad is vaak helemaal niet zo ver weg, maar onbereikbaar voor vrouwen en kinderen. Er zijn wel wegen, maar geen openbaar vervoer. Er liggen leidingen, maar er is geen elektriciteit. Waterpompen zijn er ook, maar er is geen schoon drinkwater. De gezinnen hier leven onder het bestaansminimum. Ze zijn niet anders gewend.

De meeste families in deze dorpjes bezitten geen land. Ze werken voor anderhalve euro per dag op boerderijen van ‘landlords’ in de omgeving. Sommige gezinnen verlaten hun geboortestreek in de hoop in de stad een beter leven op te bouwen. Ze eindigen vaak in de slums: ontworteld, arm en zonder enig perspectief op een betere toekomst.


Enorme economische tegenstellingen
Volgens de Wereldbank leeft een derde deel van de bevolking in India van één euro per dag (dat is onder de internationale armoedegrens) en moet meer dan tweederde van de mensen rondkomen van 1,6 euro per dag. India heeft ongeveer 1 miljard inwoners (na China de meeste ter wereld) dus de armoedeproblematiek is enorm.

Tegelijkertijd behoort de Indiase economie tot de vier snelst groeiende economieën ter wereld. Punt is dat daar maar weinig mensen van profiteren. Nog een opvallende tegenstelling: de microfinanciering sector in India is de grootste ter wereld. Toch is deze niet toegankelijk voor miljoenen Indiërs. Waarom niet? Banken zitten vooral in het zuiden en bereiken vooral mensen uit de middenklasse. Zij willen of kunnen niet lenen aan kwetsbare en dus risicovolle klanten. En dat zijn de armen die uitsluitend kleine leningen willen en vaak geen onderpand hebben.


Rijke landlords, arme boeren
India is na China de grootste landbouwproducent ter wereld. Dat heeft vooral te maken met de immense hoeveelheid grond en veel minder met de opbrengst per hectare. Maar liefst 60 procent van de Indiërs werkt in de landbouw en toch verdienen de meeste boeren heel weinig. De landbouwsector draagt slechts 15 procent bij aan het bruto nationaal inkomen.

De tegenstellingen in der landbouwsector zijn enorm. Zo zijn er relatief weinig ‘landlords’ met enorme lappen grond en heel veel kleine boertjes met minder dan één hectare grond. Belangrijkste oorzaak van de versnippering van land is het erfsysteem in India. De grond die eigendom is van een vader wordt uiteindelijk verdeeld over zijn zoons. Deze mannen verdelen de grond op hun beurt later ook weer onder hun kinderen. Elke volgende generatie houdt steeds minder land over en kan er dus steeds minder goed van leven.


Vrouwen nemen lot in eigen hand
Wakibi en moederorganisatie Kiva richten zich vooral kwetsbare groepen die op ‘economische eilandjes’ leven. Mannen lukt het vaak nog wel een baantje te vinden in de dichtstbijzijnde stad, maar vrouwen blijven in hun dorp. Vaak hun leven lang.
Gelukkig is er hoop voor deze vrouwen. Fieldpartner MicroGraam heeft een paar jaar geleden samen met diverse plaatselijke instanties zelfhulpgroepen opgezet. In deze groepen stimuleren vrouwen elkaar om hun lot in eigen hand te nemen. Ze kunnen kleine leningen krijgen en zo bijvoorbeeld kippen of een geit kopen.

Voorbeeld van zo’n zelfhulpgroep is de Layamma Joint Liability Groep: vijf vrouwen die hebben geleerd hoe ze geiten kunnen fokken, wat de lammetjes nodig hebben, hoe de dieren gezond blijven en hoe ze geiten kunnen verhandelen. De vrouwen willen meer geiten kopen met het geld dat ze verdienen.

Hulp aan deze vrouwen verandert de volkomen scheve verhoudingen in de agrarische economie in India niet. Het maakt geen einde aan de industriële landbouw die zoveel kapot maakt. Hulp door microkrediet betekent wel: een betere toekomst voor één vrouw, één gezin, één dorp. Het betekent hoop voor de nieuwe generatie die ziet dat er mogelijkheden zijn om vooruit te komen. Het betekent niet alleen het einde van schrijnende armoede, maar ook het herstel van het geloof in eigen kunnen.