Drievoudig virus in Congo: enkel vaccinatie is geen oplossing

Door Ilse Naves-Scheidel op 3-6-2020

Impact van microkrediet

Op 30 december 2018 had Democratische Republiek Congo de eerste ‘democratische’ verkiezingen ooit. 80 miljoen Congolezen keken hier reikhalzend naar uit. Na kolonialisme, dictatuur, burgeroorlogen en guerrillastrijd kon het land wel wat hoop gebruiken. Helaas liep dit anders.

Ebola en vaccinatie

Wij hoorden hier vooral over Congo vanwege ebola die in mei 2018 in het noordoosten van het land uitbrak. Het was de grootste en meest dodelijk uitbraak ooit: wekelijks kwamen er 75 tot 100 nieuwe gevallen bij, waarvan meer dan 50% van de patiënten overleed. 

Gelukkig kwam er een vaccin beschikbaar. Je zou denken dat het probleem dan snel onder controle is. En toch werden slechts 300.000 mensen gevaccineerd. Niet veel op een bevolking van 80 miljoen. Hoe komt dat?

Gebrek aan vertrouwen

Wantrouwen tegenover zorgpersoneel en autoriteiten was de belangrijkste belemmering in de bestrijding van de ziekte. Er gingen verhalen de ronde dat de blanken ebola naar de DR Congo hadden gebracht, dat de regering het virus had geïmporteerd naar het oosten van DR Congo om er zo voor te zorgen dat de mensen niet konden stemmen bij de volgende verkiezingen. En dat als je naar een ebola-behandelcentrum ging, je er nooit meer uit zou komen en je organen na je dood werden verwijderd. (interview Ronald Kremer Artsen zonder Grenzen). Er volgden maar liefst 420 aanvallen op ebola-centra en een hulpcentrum van Artsen zonder Grenzen werd in brand gestoken.

Vanwege dit wantrouwen gingen zieke mensen eerst naar traditionele genezers. Daardoor kregen ze te laat het vaccin en konden ze in de tussentijd meer mensen besmetten. 

Drievoudig virus: ebola, COVID-19 en de mazelen

Ebola is niet het enige virus waar het land mee worstelt. Dit jaar verschenen ook de eerste corona-patiënten en sinds juni 2019 is er officieel een mazelenepidemie in maar liefst 10 provincies. Vorig jaar overleden 6500 kinderen door dit virus. Drie keer zoveel als aan ebola, waar in twee jaar ruim 2000 mensen overleden.

Het bestrijden van de drie virussen vraagt veel van het zorgpersoneel. Er is maar zoveel capaciteit en hun inzet tegen corona gaat ten koste van andere patiënten. Daarnaast is de kans op besmetting groot omdat in sommige gevallen ebola en COVID-19 patiënten in dezelfde kliniek door hetzelfde personeel worden behandeld. Dat is slecht voor het vertrouwen. Ebola-patiënten vrezen dat het personeel hen op die manier ook met COVID-19 besmet. 

Sprankje hoop

Toch is er ook hoop: volgens het meest recente nieuws* verliet de laatste ebola-patiënt op 14 mei het ziekenhuis. Na twee jaar zou dan eindelijk de strijd tegen ebola gestreden zijn. Hulpinstanties blijven echter waakzaam na een eerdere plotselinge opleving in maart. Pas na 42 dagen wordt de epidemie als officieel beëindigd verklaard.

Corona en de impact op de mazelen

Met nog twee virussen over om te bestrijden heeft het land al genoeg problemen. Door de reisbeperkingen vanwege corona komen de materialen voor de vaccinatieprogramma’s tegen mazelen voor kinderen laat aan op de bestemming. Dit in combinatie met de verminderde beschikbaarheid van zorgpersoneel verkleint de kans om deze epidemie te beteugelen.

Corona en de impact op de gewone Congolees

Het aantal Congolezen dat is overleden aan corona is op het moment van schrijven 611. Het echte aantal zal hoger zijn maar het lijkt evengoed minder ernstig dan in sommige andere landen. Toch heeft de ziekte een grote impact op het leven van de gewone Congolees. Door de lockdown kunnen veel Congolezen hun werk niet uitvoeren. De werkloosheid is toegenomen, terwijl de producten duurder zijn geworden. In 2019 was Congo al een van de tien landen met de meeste hongersnood. Volgens de Verenigde Naties ziet het er voor 2020 nog slechter uit vanwege de gevolgen van corona. 

De overheid

Terugkomend op de verkiezingen. Hoewel corruptiebestrijder Fayulu duidelijk de favoriet was, won hij niet. Westerse verkiezingswaarnemers die toezicht hadden op de verkiezingen, trekken de uitslag ernstig in twijfel. Uitkomst is dat de zittende coalitie de meerderheid van de zetels behield, waardoor het voor de nieuwe president Tshisekedi lastig is hervormingen uit te voeren. Bovendien lijkt hij een deal te hebben gemaakt met de voormalige president Kabila, met wie hij direct aangaf nauw te willen samenwerken. Van de nieuwe regering hoeven de Congolezen helaas geen steun te verwachten. 

Een steuntje in de rug in moeilijke tijden

Een stabiele regering zou het land enorm helpen. Evenals vertrouwen in de medische zorg. Aan dat laatste werken hulporganisaties hard. Wat wij als Wakibi kunnen doen, is zorgen dat Congolese ondernemers het hoofd boven water houden. Door een lening vanaf 25 euro maak jij al een groot verschil. Hiermee kunnen zij investeringen doen, een zaak opbouwen en honger buiten de deur houden. Help je mee?