Van lerares naar boerin, een verhaal over tegenslagen, liefde en passie

Tatiana’s werkdag begint om vijf uur ’s ochtends. Ze drinkt koffie met haar neef, voert haar dieren en inspecteert haar plantjes. Kort daarna arriveert een aantal vrouwen uit haar dorp voor hun werkdag, ze worden begroet met verse koffie en samen beginnen ze aan hun werk in de kassen.

Tatiana heeft zeven kassen

Het is hard werken en heel warm in de kassen van Tatiana. De vrouwen werken tot het middaguur, waarna ze de schaduw opzoeken tot de zon ondergaat rond een uur of vijf. Van maandag tot zaterdag schoffelen Tatiana en haar team de aarde en plukken ze rijpe, knapperige komkommers, kleurrijke paprika’s en sappige aubergines.

“Ik houd ‘t meest van het plukken. Als de groenten en het fruit groot en rijp is, dat moment vind ik het allermooiste. Daar hebben we zo hard voor gewerkt.”

Ze begon haar carrière als lerares

Tatiana groeide op in de regio Chernivtsi, in het door de Sovjet-Unie bezette Oekraïne. Later verhuisde ze naar Moldavië, naar een klein dorpje vlak bij de grens met Roemenië, aan de oever van de Prut rivier. Hier rondde ze haar opleiding tot lerares af en begon haar carrière als docent. Eerst gaf ze les in een klein stadje, met zo’n tienduizend inwoners, later in haar huidige woonplaats Ungheni, waar ze naartoe verhuisde om dichter bij haar zus te zijn.

“Toen ik naar het dorp kwam, zei het hoofd van de school dat iedereen die water uit het dorpje drinkt, er ook blijft. En zo was ‘t, ik bleef.”

Tijdens haar eerste jaar als lerares ontmoette Tatiana haar man, Andrei. Door hem maakte ze voor het eerst kennis met het kweken van groenten. Voordat ze in 1996 twee kassen bouwden voor tomaten en komkommers, verbouwden zij en haar man drie jaar radijs in het open veld.

“Hij heeft me echt alles geleerd”, zegt Tatiana over haar man. Voordat ze hem ontmoette had ze nooit in een kas gewerkt. De traditie komt uit de familie van haar man, zijn ouders hadden kassen toen hij klein was. Zo is bij hem de liefde voor het kweken van groenten en fruit ontstaan.

“In Oekraïne worden met name dieren gehouden. Toen ik hier kwam en de kassen zag, had ik geen idee waar ik moest beginnen.”

De liefde van Tatiana voor haar echtgenoot resulteerde al gauw in liefde voor het kweken van gewassen. Ze hielp hem, maar gaf ook nog steeds les, wat lange dagen betekende.

“Ik stond om vijf uur op en startte met het ploegen van ’t land. Om acht uur ging ik naar huis, kleedde me om en ging naar school. ’s Avonds hielp ik hem dan weer.”

Toen haar man overleed bleef Tatiana achter met hun twee zoons, het land en de kassen

Het leven zonder Andrei was zwaar, maar Tatiana was vastbesloten sterk te blijven voor haar zonen. Ze bleef in de kassen werken om de leningen die het echtpaar had afgesloten terug te kunnen betalen.

Stormschade

Het leven stelde haar opnieuw voor een uitdaging toen de afdekfolie van twee van haar kassen werd beschadigd door een storm. Ze realiseerde zich dat ze geen geld had voor de reparatie, de oogst van dat jaar was niet winstgevend genoeg om de kosten te dekken.

Vrienden begrepen niet waarom Tatiana bleef na het verlies van haar man en de schade aan de kassen. Maar ze kon niet weg, legt ze uit.

“Hij heeft dit aan ons nagelaten. Ik ben zoveel gaan houden van dit werk, ik moet gewoon blijven.”

Tatiana vroeg steun in de vorm van een microkrediet

Na een gesprek met een vrouw uit de buurt besloot ze een Wakibi microkrediet aan te vragen. Ze had ooit eerder een lening afgesloten bij Wakibi. Deze lening had ze gebruikt voor zaden en afdekfolie voor de kassen. Ze wist dat ze ook nu steun kon zoeken bij de partner van Wakibi, OCN Prima Finantare. Die biedt microkredieten aan in de landelijke gebieden in Moldavië. Met behulp van 114 uitleners en een totaalbedrag van 3.400 euro kon ze de nieuwe afdekfolie betalen, de kassen repareren en de productie weer opstarten.

“Ik was zo blij toen mijn lening goed werd gekeurd. Anders zou ik alles verliezen,” zegt Tatiana.

Haar zonen zetten het familiebedrijf voort

Nu zijn alle zeven kassen van Tatiana in gebruik, en haar zonen zetten de familietraditie voort. Voor Tatiana zijn haar zonen haar grootste inspiratiebron. Ze motiveren haar door te gaan, zelfs als het soms moeilijk is.

Voor één van haar zoons, Gabriël, zijn zeven kassen nog niet voldoende. Hij droomt van een grote Europese kas. Hij heeft zijn moeder beloofd dat hij zijn droom uit laat komen.

Net als Gabriël wil ook Tatiana graag uitbreiden. Als ’t aan haar ligt komen er in de toekomst zeker nog twee kassen bij.

“Misschien gaan we er wel bessen in kweken. We stoppen niet, we gaan door.”

En door gaat ze

Iedere ochtend gaat ze naar haar gewassen en wenst ze haar paprika’s en komkommers goedemorgen. Ze praat zacht tegen de planten, vraagt of ze gegroeid zijn. Haar toewijding en liefde voor wat ze verbouwt, en voor het leven dat ze heeft opgebouwd, is overduidelijk.

“Zoals tegen kleine kinderen, zo praat ik tegen de planten. Ik kan niet weg. Ik wil er niet eens over nadenken.”

Als de groenten rijp zijn, dan bereidt Tatiana ze voorzichtig voor op wat komen gaat. “Je bent gegroeid, we gaan je plukken.”

Ondanks het verlies van haar man, de lange dagen en de uitdagingen die haar werk met zich meebrengt, blijft Tatiana positief.

“Hoezo moe? Ik word nooit moe. Het leven is goed. Het leven is mooi.”