Hoe financiële inclusiviteit vluchtelingen helpt bij iedere fase van hervestiging

Op het hoogtepunt van een crisis hebben vluchtelingen acute hulp nodig in de vorm van voedsel, een onderkomen en medische zorg. Zodra aan die basisbehoeften is voldaan, moeten vluchtelingen de nieuwe realiteit onder ogen zien en een bestaan opbouwen. Door gebrek aan mogelijkheden op betaald werk, beginnen veel vluchtelingen een eigen bedrijfje in hun nieuwe thuisland. Juist het ondernemen kan vluchtelingen economisch weer onafhankelijk maken nadat ze gedwongen waren hun huis, werk en gemeenschap achter te laten.

Helaas is het voor degenen die onder zware druk zijn gevlucht vaak heel erg lastig om weer in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Vluchtelingen krijgen daarbij te maken met specifieke obstakels om toegang te krijgen tot financiële dienstverlening:

• Het ontbreken van een persoonsbewijs, of middelen voor borg of onderpand, zaken die noodzakelijk zijn bij officiële financiële instellingen. 
• In sommige landen mogen vluchtelingen niet werken of zich verplaatsten binnen het land, of ze hebben nog geen vaste status.
• Geen goede aansluiting van de officiële regels op de dagelijkse praktijk bij financiële dienstverleners. 

Vooroordelen vanuit het beleid of vanuit de media kunnen ervoor zorgen dat financiële dienstverleners uit angst vluchtelingen geen toegang verlenen tot hun diensten. Sommige verstrekkers van microkredieten helpen daar waar traditionele financiële dienstverleners het af laten weten. Ze kiezen er juist voor te werken met vluchtelingen en laten zien dat vluchtelingen net zo vaak een lening terugbetalen als andere leners. Wakibi werkt samen met enkele partners om vluchtelingen de financiële middelen te geven die ze nodig hebben om hun leven weer op te bouwen.

Hoe financiële behoeften van vluchtelingen veranderen

Vluchtelingen hebben gedurende hun hele hervestigingsproces financiële middelen nodig, maar hun behoeften veranderen tijdens dit proces. De UNHCR (de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties) heeft een aantal verschillende fases benoemd als een vluchteling zijn of haar land verlaat: het vertrek uit het thuisland, de aankomst in een nieuw land, een stabiel en langdurige plaatsing en een permanente plaatsing. De behoefte aan financiële behoeftes verandert bij iedere fase.

Vluchtelingen hebben tijdens de aankomstfase bijvoorbeeld contant geld nodig voor directe behoeftes zoals een onderkomen, voedsel, medische zorg of om degenen die ze geholpen hebben bij hun vlucht af te betalen.

Als ze gesetteld zijn hebben ze de behoefte om hun leven weer op te bouwen. Bijvoorbeeld door het oprichten van een bedrijfje. Dan hebben ze geld nodig om hun onderneming te financieren.

Als ze eenmaal een vaste status hebben gaat hun financiële behoefte meer lijken op die van de oorspronkelijke inwoners van het gastland. Denk aan zaken zoals leningen, spaargeld, pensioenen en verzekeringen.

Er spelen nog meer factoren mee bij de hervestiging van vluchtelingen. Hoe makkelijk ze integreren, of ze geaccepteerd worden in hun gastland, hoe het gesteld is met hun juridische rechten, hebben ze een opleiding en zijn ze bekend met de cultuur van hun gastland. Maar welke behoeften ze ook hebben, ze worden voornamelijk bepaald door de mate van financiële inclusiviteit en de kansen die ze krijgen om in hun eigen levensonderhoud te voorzien.

Leningen voor persoonlijk gebruik helpen vluchtelingen bij dringende uitgaven

Hoeveel geld er nodig is voor persoonlijke uitgaven is vaak afhankelijk van de lokale omstandigheden. Bij Wakibi gaat zo´n 68% van de leningen voor persoonlijke uitgaven naar vluchtelingen in Libanon, het land waar de meeste vluchtelingen ter wereld worden opgevangen. Dit wordt berekend aan de hand van het aantal vluchtelingen per hoofd van de lokale bevolking en per vierkante kilometer.

De regering schat in dat er zo´n 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen in het land zijn en nog eens meer dan 13.000 vluchtelingen uit andere landen. Terwijl kwetsbare groepen in Libanon zwaar worden geraakt door een snelle stijging van de armoede en problemen bij de bevoorrading van essentiële producten. Veel mensen hebben niet voldoende voedsel en geen toegang tot gezondheidszorg, scholing of andere basisbehoeften. Dit is het gevolg van de COVID-19 pandemie, de explosie in Beirut in 2020 en het feit dat het land de ergste sociaaleconomische crisis in decennia doormaakt. Het merendeel van de microkredieten voor persoonlijke uitgaven van vluchtelingen zijn gebruikt om medische kosten te dekken zoals kosten voor een behandeling of medicijnen.

Een voorbeeld van een ontvanger van zo’n microkrediet voor persoonlijk gebruik is Sameh, een 22-jarige vluchteling uit Syrië. Hij werkt als verkoper en hij is bezorger voor een supermarkt. Hij hoopt ooit zijn eigen bedrijfje te kunnen starten zodat hij meer geld verdient om voor zijn familie te zorgen. Hij heeft een lening afgesloten voor 1350 euro, gefinancierd door uitleners van Kiva en Wakibi. Hiermee kan hij de operatie van zijn vader betalen.

Nog eens 25% van microkredieten voor persoonlijk gebruik is verstrekt aan vluchtelingen in Palestina. Ongeveer een derde van de Palestijnse vluchtelingen woont in opvangkampen. De sociale en economische omstandigheden zijn daar over het algemeen zeer slecht. Er zijn slechte basisvoorzieningen en de vluchtelingen wonen dicht op elkaar gepakt. Voor deze mensen zijn de kansen nog beperkter dan voor veel andere vluchtelingen. Hoewel sommigen wel werk hebben, kunnen ze niet in hun eigen levensonderhoud voorzien. Ahmad een Palestijnse vluchteling van 24 jaar, heeft zijn eigen kledingverhuurbedrijfje en heeft een vervoerservice voor studenten. Hij werkt hard om zijn zaak te laten groeien en zijn inkomen te verhogen. Dan kan hij woonruimte buiten het kamp betalen en de levensomstandigheden voor zijn familie verbeteren. Hij heeft een lening van 2.200 euro afgesloten. Dankzij 83 uitleners van Kiva en Wakibi kon hij de kosten van zijn bruiloft dekken.

Microkredieten voor zakelijk gebruik helpen vluchtelingen hun inkomen te verhogen en zelfredzaam te worden

Zodra de acute kosten voor de eerste levensbehoeften gedekt zijn, richten veel vluchtelingen zich op het starten van een bedrijfje. De kans is zelfs groot dat vluchtelingen die al een lening voor persoonlijk gebruik hebben afgesloten daarna ook een zakelijke lening afsluiten. Maar liefst 15,7% van de leningen die gebruikt worden voor het opzetten van een bedrijfje gaat naar leners die al eerder een microkrediet van Wakibi hebben gekregen. Het grootste deel van microkredieten voor vluchtelingen 82%, is voor zakelijk gebruik. Ze zijn erop gericht vluchtelingen te helpen hun eigen bedrijfje te starten of te laten groeien.

Vluchtelingen zijn het meest actief in de landbouw of veehouderij, voedselproductie en verkoop van voedsel, kledingverkoop en winkeltjes voor levensmiddelen. In welke sector ze actief zijn verschilt per land, het hangt veelal af van de lokale mogelijkheden. In Azerbeidzjan en Colombia werken vluchtelingen vaak in de landbouw, terwijl ze in Libanon en Palestina vaker werkzaam zijn in de dienstverlening. Daar beginnen vluchtelingen bijvoorbeeld een bedrijfje als kleermaker, automonteur of elektriciën. In Oeganda en Rwanda waar vluchtelingen direct een bedrijfje mogen beginnen, worden vaker direct leningen voor zakelijk gebruik afgesloten. In Oeganda gaat zo’n 98% van de microkredieten voor vluchtelingen en kredieten voor het International Development Program naar zakelijke doeleinden. In Rwanda is dit 96%.

Leoniya, een vluchtelinge uit de Democratische Republiek Congo die is opgevangen in Nakivale in Oeganda, was verrast dat bij aankomst al direct werd voorzien in haar basisbehoeften. "Ik ben het meest verrast over de ontvangst in Oeganda. De manier waarop ze ons opvingen en voor ons zorgden", herinnert ze zich. "Ze gaven ons eten en een onderkomen, dat had ik niet verwacht."

Zoals zoveel vluchtelingen in Nakivale begon ook Leoniya haar leven in Oeganda op een boerenbedrijf. Maar al gauw richtte ze zich op het openen van haar eigen bedrijfje. "Ik realiseerde me dat zelf ondernemen meer oplevert dan werken in een boerenbedrijf", legt ze uit. Ze opende een klein winkeltje in haar dorpje waar ze drankjes, snacks en andere producten verkocht. Toen de pandemie uitbrak had ze geen geld om nieuwe voorraden te kopen, maar met een microkrediet van 135 euro kon ze haar zaak draaiende houden. Door deze financiële steun bleef haar winkel open tijdens de COVID-19 periode en was ze in staat voor haar gezin te blijven zorgen.

De impact van microkredieten op vluchtelingen

Of de kredieten het nu mogelijk maken te voldoen aan persoonlijke behoeftes of gebruikt worden voor zakelijke doeleinden, het geld heeft een positieve invloed op de levens van vluchtelingen. Een impactonderzoek van Al Majmoua, een vroegere partner van Wakibi, toont aan dat volgens het merendeel van de Syrische vluchtelingen de leningen een positief effect hebben gehad op economische omstandigheden evenals verbeteringen in hun levensonderhoud en sociale integratie. Ongeacht of hun lening werd aangewend voor een bedrijfje of op persoonlijk vlak. Degenen die leningen hadden afgesloten voor zakelijke doeleinden waren vaker in staat hun eigen medische kosten te betalen en hun inkomen ging sneller omhoog.

Majmoua stelde ook vast dat vluchtelingen makkelijker zelf toegang kregen tot financiële diensten als ze eenmaal hun lening hadden afbetaald.

Naast financiële inclusiviteit kunnen leningen vluchtelingen ook op andere vlakken helpen hun leven op te bouwen. Saffa, een vluchtelinge die vanuit Syrië naar Turkije vluchtte, merkte dat ze meer zelfvertrouwen kreeg en beter in staat was voor zichzelf te zorgen nadat ze de lening had terugbetaald. "Ik had niet verwacht dat ik het krediet zou krijgen", zegt ze. Ze herinnert zich hoe ongerust ze was dat de uitlener haar niet zou vertrouwen. "Gelukkig ging alles goed. Nu gebruik ik het geld; Ik ga ik het terugbetalen en op mijzelf vertrouwen en mijzelf ontwikkelen."

Geef een vluchteling de kans op een beter leven.

Ook jij kunt het leven van een vluchteling verbeteren en helpen om zich verder te ontwikkelen. Zoek een project dat bij je past.